Vieux

word in de volksmond nog steeds Hollandse Cognac genoemd en is een imitatie van de Franse Cognac.

Tot 1961 werd Vieux verkocht onder de naam Cognac, maar op verzoek van Frankrijk werd besloten om deze benaming niet meer te gebruiken.

Het bestaat uit neutrale alcohol (ethanol) waaraan verschillende extracten zijn toegevoegd voor de smaak. De bruine kleur krijgt de Vieux van de kleuring met karamel.

Vieux word veel gebruikt in de mix met Cola (spatje)

Brandewijn

Is afkomstig van “gebrande wijn”. In de late Middeleeuwen ging men, vooral in de wijnstreken, wijn distilleren. Wijn was tenslotte aan bederf onderhevig.  Om te voorkomen dat de alcohol verloren ging werd de wijn gedistilleerd, mede om het transportvolume te verkleinen.  Na het transport per schip was het de bedoeling om het distillaat weer te verdunnen met water, voor consumptie. Maar de “gebrande wijn” bleek onverdund lekkerder te zijn.

Zo is Brandewijn vanaf dat ogenblik een geliefde drank. Brandewijn is een blank distillaat en word nog steeds gedronken en heeft een alcohol percentage van 35 %. Echter tegenwoordig niet meer gemaakt uit gedistilleerde wijn, maar uit neutrale alcohol met toevoeging van een beetje suiker en kruidenextracten.

Ook werd de gebrande wijn nog wel gelagerd op eiken houten fusten, waardoor het zijn bruine kleur krijgt. In het Engels werd het ”Brandy” genoemd en in het Duits “Weinbrand”. Tegenwoordig nog steeds gemaakt uit wijnalcohol.

Nederlandse distillateurs probeerde om de gebrande wijn na te maken. Hier kwam uiteindelijk de ontdekking van een beslag van gerstemout uit voort. Water en gist werd toegevoegd en er bleek een licht alcoholhoudend beslag te ontstaan. Dit werd vervolgens drie keer gedistilleerd en het resultaat was: moutwijn. Dit was de basis voor Jenever.

Door de specifieke smaak van de moutwijn is jenever onbruikbaar voor de basis van likeuren en vruchtenbrandewijn. Behalve de moderne Jonge Jenever waar nauwelijks moutwijn meer in zit.

Naast de gewone brandewijn van 35 % is er ook een inmaakbrandewijn. Deze heeft 28 % alcohol en heeft meer dan 200 gram suiker per liter. Is vaak iets gezoet met vanille, waardoor het beter geschikt is voor het inmaken van vruchten.

Bessen Jenever

Is een gedistilleerde drank, waarbij men zwarte of rode bessen laat trekken op jenever en meestal suiker toe voegt. Bessenjenever is wijnrood van kleur en zoet van smaak. Het heeft minimaal 20 % alcohol.

Veelal gedronken door dames. Veel gemixt met bijvoorbeeld Seven Up of Jus d’ Orange.

Vroeger bracht Coebergh de bessen “nieuwe oogst” op de markt. De Bessen Nieuwe Oogst had speciale liefhebbers, omdat de bessenjenever gemaakt werd van verse zwarte bessen en daardoor een wat frissere smaak had.

Vruchtenjenever of Vruchtenbrandewijn

Naast de bekendste vruchtenjenever van bessen zijn er andere vruchtenjenevers of brandewijn.

Vruchtenjenever word gemaakt door vruchten te laten trekken op jenever. Zo bestaat er Frambozenbrandewijn en Kersenbrandewijn, beide minimaal 20 % alcohol.

Ook is er Citroen Jenever van 30 % en ongezoet, daarnaast is er ook een gezoete Citroen Brandewijn van minimaal 20 %. Bij deze citroen dranken worden de citroenschillen getrokken op alcohol, omdat de schil de smaakgever is en niet de hele vrucht. Daarna gefilterd om een heldere drank te krijgen.

Het “Citroentje met suiker”, zoals nog wel eens voorkomt, is dan altijd een Citroen Jenever van 30 % met een schepje suiker.

Vruchten op brandewijn

Rond 1950 ging men vruchten conserveren in alcohol, zo bestaan er:

• Boerenjongens, dit zijn rozijnen op brandewijn. Dus in alcohol gelegde rozijnen.
• Boerenmeisjes, dit zijn abrikozen op brandewijn. Door kandijsuiker, karamel en kaneel toe te voegen werd dit op smaak gebracht. Na 6 weken was het klaar voor consumptie.

Voornamelijk door de oudere mensen gewaardeerd.

Ook worden beide gebruikt in nagerechten, op pannenkoeken en over schepijs.

“Bas-jes” is de benaming voor een andere toepassing: Boerenjongens en Advocaat met Slagroom

Advocaat

is een likeur op basis van alcohol, eieren, gecondenseerde melk en suiker met een alcoholpercentage van minimaal 14 %.

De naam is afgeleid van de oorspronkelijke bereiding met de avocadovrucht. Van deze Mexicaanse vrucht maakte men op de Antillen een drank waarbij men het groene vruchtvlees van de avocado vermengde met alcohol. Door zeelieden werd deze drank meegenomen naar Nederland. Bij gebrek aan de avocadovrucht zijn er vervolgens eieren voor gebruikt.

De wettelijke omschrijving, volgens de Verordening(EG) nr 110/2008 van het Europese Parlement, van advocaat is: een al dan niet gearomatiseerde gedistilleerde drank op basis van ethylalcohol verkregen uit landbouwproducten, distillaat en/of eau de vie, die de ingrediënten kwaliteitseigeel, eiwit en suiker of honing bevat. Het gehalte in suiker of honing, uitgedrukt in invertsuiker, bedraagt minstens 150/gr per liter. Het gehalte kwaliteitseigeel bedraagt minstens 140 gr per liter eindproduct. Het alcoholpercentage is minstens 14 % vol. De betere merken zijn onder andere: Scholte en Warninks

Er bestaat dikke en dunne advocaat.

Voor dikke, stijve advocaat gebruikt men alleen de eierdooier. Deze advocaat kan niet gedronken worden, maar moet worden gegeten met een lepel. Vaak geserveerd met een toefje slagroom. Ook word deze advocaat vaak gebruikt over ijs en in gebak.

Voor de dunne, vloeibare advocaat gebruikt men het hele ei. Deze dunne advocaat word voornamelijk geëxporteerd.

Recept voor advocaat:

– 150 cl alcohol 96% – bij ons verkrijgbaar

– 410 g gecondenseerde melk ( 1 blik)

– 8 eieren        – alleen dooier gebruiken voor dikke advocaat

– hele ei gebruiken voor vloeibare advocaat

– 250 g suiker

– 80 g vanille suiker

Je moet de advocaat au bain marie verwarmen. Zet het vuur niet zo hoog dat de wand van de pan met advocaat te heet wordt, want dan stollen de eiwitten daar tot een klonterige massa. De advocaat moet heet worden door het water onder de pan. Het kan best even duren voor de advocaat dik wordt. Bereidt je dus voor op een kwartiertje al kloppend roeren.

Salmonella bacteriën sterven boven de 60°C.
Eieren bevatten verschillende soorten eiwitten (proteïne), die allemaal bij een andere temperatuur beginnen te stollen (tussen de 62°C-80°C). Eigeel bevat eiwitten die bij een hogere temperatuur stollen.
Alcohol heeft een lagere kooktemperatuur dan water: 78°C.
Kortom, zodra de advocaat dikker wordt is dat omdat eiwitten stollen en heb je een temperatuur boven de 62°C bereikt en kun je stoppen wanneer je wilt. Ga je door en de advocaat begint te borrelen, dan komt dat door het koken van de alcohol en zal de temperatuur op 78°C zitten, voldoende om alle eiwitten te laten stollen. Dikker wordt de vla niet meer.
Zet het vuur uit en koel de vla, anders verdampt alle alcohol.

 

Beerenburg of Berenburg

Is in feite een “Kruiden Jenever”. Wanneer men kruiden laat trekken op jenever gedurende 4 tot 8 weken krijgt men Beerenburg en heeft meestal 30 % alcohol.

Is vernoemd naar de Amsterdamse kruidenhandelaar Hendrik Beerenburg, die aan het begin van de 17-de eeuw een winkel had aan de Amsterdamse Stromarkt, vlakbij de Haarlemmersluis. Hij leverde een geheim kruidenmengsel aan Amsterdamse Jeneverstokers, die het kruidenmengsel “Oprechte Maag-Kruiden” lieten trekken op hun jenever. De kruidenpakketjes van Hendrik Beerenburg werden populair bij de schippers. Er werd een heilzame werking toegeschreven aan dit kruidendrankje. Verschillende apothekers gingen vervolgens hun eigen variant maken.

Alhoewel de herkomst van deze drank Amsterdams is, werd de berenburg met name in Friesland en in mindere mate in Groningen populair.

Schippers namen het drankje vervolgens mee naar Friesland, waar de Weduwe Joustra uit Sneek in aanraking kwam met de “Oprechte Maag-Kruiden” van Hendrik Beerenburg. Vervolgens begon zij een stokerij en maakte gebruik van het geheime recept van Hendrik.

Er zijn wel een dertigtal verschillende kruiden welke gebruikt worden voor berenburg, waaronder: duizendguldenkruid, sandelhout, laurierblad, gentiaanwortel, jeneverbes, zoethout, benedictus, galiatoer en herba card.

Naast Weduwe Joustra uit Sneek zijn er andere producenten van Beerenburg, zoals bijvoorbeeld Sonnema, oorspronkelijk uit Bolsward en tegenwoordig uit Schiedam, Boomsma uit Leeuwarden en Hooghoudt uit Groningen.

Een specialiteit met berenburg is de Dokkumer Koffie, daarnaast is de mix met Cola populair.

Tijdens de Elfsteden tochten in 1985, 1986 en 1997 werd er door veel toeschouwers wel een glaasje Beerenburg genuttigd. Ook bij de jaarlijkse Friese watersport evenementen zoals het Skutjesilen en de Sneekweek is Beerenburg een populair drankje.

Kruidenbitter of Kruidenlikeur

Kruidenbitter

Wanneer de kruiden niet op jenever getrokken word, maar op brandewijn word het een kruidenbitter genoemd. De kruidenbitter bevat minder dan 100 gram suiker per liter en heeft een percentage van 30 % alcohol.

Traditioneel hebben veel dorpen en steden hun eigen bittertje, zoals bijvoorbeeld:

Ameland met Nobeltje

Terschelling met Schylger Jutters-Bitter

Texel met Juttertje

Amsterdam met Huppelolie ( 35 % Alc.)

Krimpenerwaard met Keizerbitter

Schiedam met Proosje van Schiedam en Schippersbitter

Vlaardingen met Schelvispekel

Beek (Limburg) met Els la Vera

Uiteraard moet hier de Oranjebitter ook bij genoemd worden, gemaakt van de oranjeappel en traditioneel gedronken op de verjaardag van de Vorst of Vorstin

En

Dordrecht met de Dordtsche Kruidenbitter.

In vroeger tijden werden al deze bitters ook lokaal gemaakt, maar met de huidige strenge wetgevingen en dure bottel-lijnen worden de meeste van de lokale bitters nu gemaakt en afgevuld bij enkele grotere distilleerderijen. Echter wel volgens eigen authentiek recept.

Anders dan veel “lokale” bitters die verkrijgbaar zijn bij het groot winkel bedrijf, waar alleen het etiket lokaal is.

Kruidenlikeur

Het alcohol percentage ligt lager dan bij een kruidenbitter, rond 20 % en heeft meer dan 100 gram suiker per liter, zoals bijvoorbeeld:

Schrobbelèr uit Tilburg met 21,5 % alc.